Chỉ cắt giảm muối là chưa đủ để điều chỉnh huyết áp

Cần kết hợp chế độ ăn toàn diện và thay đổi lối sống để điều hòa huyết áp hiệu quả và bền vững.

Trong suốt nhiều thập kỷ, các chiến dịch y tế công cộng trên toàn thế giới đã không ngừng khuyến cáo người dân cắt giảm muối như một biện pháp hàng đầu để phòng ngừa và kiểm soát tăng huyết áp. Tuy nhiên, ngày càng nhiều nghiên cứu cho thấy, việc chỉ tập trung vào giảm muối có thể là chưa đủ, thậm chí là sai lệch nếu không cân nhắc toàn diện đến chế độ ăn, lối sống và các yếu tố cá nhân khác.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tiêu thụ quá nhiều natri, chủ yếu từ muối, có liên quan đến hơn 1,8 triệu ca tử vong mỗi năm do các bệnh tim mạch. Mức tiêu thụ muối khuyến nghị hiện nay là dưới 5g/ngày. Tuy nhiên, việc đơn thuần giảm muối không đồng nghĩa với việc kiểm soát huyết áp hiệu quả trong mọi trường hợp.

Tiến sĩ Andrew Mente, nhà dịch tễ học tại Đại học McMaster (Canada), trong nghiên cứu công bố trên The Lancet (2021) chỉ ra rằng: “Việc giảm muối có thể mang lại lợi ích ở nhóm người có huyết áp rất cao hoặc bệnh lý tim mạch, nhưng với người khỏe mạnh hoặc chỉ tăng huyết áp nhẹ, cắt giảm quá nhiều muối có thể không cần thiết, thậm chí gây mất cân bằng điện giải và ảnh hưởng xấu đến tim mạch".

Ngoài muối, chế độ ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn vốn giàu đường tinh luyện và chất béo bão hòa cũng đóng vai trò quan trọng trong việc làm tăng huyết áp. TS. Lawrence Appel, chuyên gia cao huyết áp tại Đại học Johns Hopkins (Mỹ), cho biết: “Muối chỉ là một phần trong bức tranh lớn. Chúng ta cần nhìn vào tổng thể chế độ ăn. Một chế độ giàu kali, chất xơ và ít đường sẽ giúp cân bằng huyết áp hiệu quả hơn".

Điều này lý giải vì sao các chế độ ăn như DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) được khuyến khích rộng rãi. DASH không chỉ giảm muối mà còn tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên cám, thực phẩm giàu kali và magie – những yếu tố giúp điều hòa áp lực máu một cách tự nhiên. Theo Viện Tim, Phổi và Máu Hoa Kỳ, chế độ DASH có thể giảm từ 5-11 mmHg huyết áp tâm thu, ngay cả khi không dùng thuốc.

Lối sống cũng đóng vai trò thiết yếu. Tăng cân, lười vận động, căng thẳng kéo dài và thiếu ngủ đều là những yếu tố nguy cơ góp phần gây tăng huyết áp.

Nghiên cứu của Đại học Harvard (2022) cho thấy, việc duy trì thói quen đi bộ nhanh 30 phút mỗi ngày, ngủ đủ giấc và thiền định có thể giúp giảm huyết áp tương đương với một số loại thuốc hạ áp nhẹ.

Cắt giảm muối vẫn là một khuyến nghị đúng đắn, đặc biệt với những người đang dùng thuốc hạ áp hoặc có bệnh lý nền. Tuy nhiên, điều quan trọng là không nên xem muối như “thủ phạm duy nhất”. Cách tiếp cận toàn diện bao gồm điều chỉnh chế độ ăn, hoạt động thể lực và chăm sóc sức khỏe tinh thần mới là chìa khóa thực sự để kiểm soát huyết áp bền vững và an toàn.