Bỗng nhiên “mất” vợ

Bỏ sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy được kỳ vọng giảm thủ tục trong giao dịch hành chính, ít gây phiền hà cho người dân, tiết kiệm được thời gian đi lại, kinh phí, thế nhưng sau hơn 2 tháng quy định mới được áp dụng, rất nhiều người dân khi đi làm thủ tục hành chính tại các trung tâm hành chính công, phường, xã đã gặp phải những tình huống dở khóc, dở cười, gây nhiều phiền toái. Bỏ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy, thủ tục hành chính tưởng chừng thông thoáng mà lại không thoáng chút nào.    

Chuyện là mấy hôm trước, anh bạn tôi có lên phường để làm các thủ tục liên quan đến đất đai chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Anh được hướng dẫn sang bên công an phường để xác nhận nhân khẩu. Sau một hồi hướng dẫn, tra cứu trên hệ thống, kết quả là anh bạn tôi bỗng nhiên “mất” vợ, vì mọi thông tin của vợ bạn tôi không hề có trong hệ thống sổ hộ khẩu điện tử. Trong khi trước đó, anh bạn tôi khi đi nhập khẩu cho con, mọi thông tin về vợ, con gia đình được lực lượng công an phường thông tin là đã nhập vào hệ thống và cuốn sổ hộ khẩu bằng giấy đã được thu lại.

Lo lắng vì sợ “mất” vợ, anh bạn tôi vội vã về nhà tìm được cuốn sổ hộ khẩu phô tô công chứng trước đó, cùng giấy đăng ký kết hôn đem lên phường để chứng minh mình đã có vợ con và những nhân khẩu có trong cuốn hộ khẩu cũ.

Câu chuyện của anh bạn tôi chỉ là một trong số nhiều những sự cố dở khóc, dở cười sau khi từ ngày 1/1/2023, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy chính thức hết giá trị sử dụng và bị thu lại.  Như câu chuyện của chị hàng xóm tôi có nhu cầu giao dịch mua bán nhà chung cư. Theo thủ tục vợ chồng anh cần chuẩn bị các giấy tờ như đăng ký kết hôn, căn cước công dân, xác nhận cư trú để thực hiện các thủ tục mua bán tại phòng công chứng. Thắc mắc vì sao đã có căn cước công dân gắn chip tích hợp các dữ liệu mà vẫn cần những giấy tờ trên thì anh được giải thích, căn cước công dân gắn chip cũng có thông tin nơi thường trú của người đi giao dịch, tuy nhiên, đến thời điểm thực hiện giao dịch, mọi thông tin có thể đã có thay đổi, nên cần phải có giấy xác nhận cư trú từ cơ quan có thẩm quyền.

Vậy là anh bạn tôi lại phải lên công an phường xin giấy xác nhận cư trú. Thế nhưng, vì lượng người dân xin xác nhận nhiều, cùng với việc công an phải tiến hành xác minh tính xác thực nên anh bạn tôi phải chờ ít nhất 3 ngày mới lấy được giấy xác nhận.

Thời gian qua, không ít người đi lên phường, xã, trung tâm hành chính công thực hiện thủ tục hành chính mắc phải những tình huống khó xử liên quan đến sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy. Nhất là những trường hợp giải quyết thủ tục hành chính cấp giấy xác nhận tình trạng độc thân. Bởi hiện tại, UBND phường chưa được cấp các loại thiết bị để đọc các dữ liệu trong căn cước công dân gắn chip; việc liên thông dữ liệu cũng chỉ mới đọc được một số thông tin mà không thể truy vết được quá trình cư trú, vì vậy muốn xin xác nhận tình trạng độc thân, việc đầu tiên vẫn là phải sang công an phường để xác nhận cư trú và thủ tục này cũng mất vài ngày làm việc.

Theo quy định của Luật Cư trú 2020, từ ngày 1/1/2023, khi sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy không còn giá trị sử dụng. Bộ Công an đã có hướng dẫn tới các cơ quan chức năng 7 phương thức khai thác thông tin cư trú của công dân. Trong đó có sử dụng căn cước công dân gắn chip; ứng dụng VNeID; thiết bị đọc mã QR… trong mọi giao dịch hành chính công. Đây được kỳ vọng là giúp việc giải quyết thủ tục hành chính cho người dân được nhanh hơn, thuận tiện hơn, đơn giản hơn, hiệu quả, tiết kiệm hơn, thế nhưng hiện tại hầu hết các phương pháp đều chưa thể sử dụng trơn tru, đồng bộ, còn nhiều bất cập.

Nguyên nhân được cho là các trung tâm hành chính công, xã, phường chưa được cấp hệ thống thiết bị chuyên dụng để đọc mã chip trên căn cước công dân của công dân; mã QR của căn cước công dân cũng chỉ hiển thị được các thông tin cá nhân cơ bản như họ tên, ngày tháng năm sinh, nơi đăng ký hộ khẩu thường trú…, không đủ thông tin cần thiết để triển khai thực hiện một số thủ tục hành chính…

Hi vọng rằng, mọi bất cập trong giải quyết thủ tục hành chính liên quan đến sổ hộ khẩu, sổ tạm trú, căn cước công dân có gắn chip… sẽ sớm được các bộ, ban, ngành, địa phương liên quan giải quyết, để những phương thức này phát huy hiệu quả thực sự. Qua đó hạn chế việc người dân phải chạy đi, chạy lại giữa các cơ quan giải quyết thủ tục hành chính, mất công, mất việc, mất thời gian, thậm chí mất thêm cả chi phí. Hay chí ít không còn chuyện như anh bạn tôi bỗng nhiên “mất” vợ.