Báo động AI khuynh đảo thị trường âm nhạc

Từ nhạc rock mang âm hưởng thập niên 1970 của Velvet Sundown đến dòng nhạc đồng quê của Aventhis và The Devil Inside, các ban nhạc AI đang ghi nhận hàng triệu lượt nghe trên Spotify.

Những ban nhạc hoàn toàn do trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra đang khuynh đảo các nền tảng phát nhạc trực tuyến, báo hiệu một kỷ nguyên mới nơi công việc dành cho các nhạc sĩ trở nên khan hiếm hơn bao giờ hết.

Từ nhạc rock mang âm hưởng thập niên 1970 của Velvet Sundown đến dòng nhạc đồng quê của Aventhis và The Devil Inside, các ban nhạc AI đang ghi nhận hàng triệu lượt nghe trên Spotify - dù hiện không biết rõ ai là "người đứng sau" các bản nhạc này. Hiện chưa có nền tảng phát nhạc lớn nào - trừ Deezer của Pháp - công khai gắn nhãn cho các ca khúc được tạo ra hoàn toàn bằng AI.

Nghệ sĩ kiêm nhà sản xuất âm nhạc từng đoạt giải Oscar Leo Sidran chia sẻ: "Chúng ta đang cảm nhận rõ ràng điều này, dù chưa ai nói thẳng là một lượng lớn bản nhạc sẽ ra đời mà không biết ai đã tạo ra chúng và bằng cách nào". Theo ông, việc AI trỗi dậy có thể phản ánh sự sáo rỗng và công thức hóa của nhiều dòng nhạc hiện đại.

Trong podcast Imagine AI Live (tạm dịch: Hãy tưởng tượng AI là hiện thực sống động), nhà sản xuất kiêm nhạc sĩ Yung Spielburg cho rằng âm nhạc do con người tạo ra vẫn sẽ chiến thắng nếu khán giả thật sự lắng nghe, quan tâm tới thông điệp và cảm xúc của nghệ sĩ.

Tuy nhiên, trong bối cảnh nhiều người chỉ nghe nhạc "cho có" - như khi nấu ăn hay làm việc nhà - thì AI sẽ dần lấn át, bởi những sản phẩm này tiện lợi, chi phí rẻ và không cần trả tiền bản quyền. Anh Yung Spielburg cảnh báo: "Các công ty âm nhạc và nền tảng phát nhạc có động cơ rõ ràng để chọn các ban nhạc AI, bởi AI không đòi hỏi gì".

Trong khi đó, Giáo sư Dennis DeSantis thuộc Đại học Rochester nhận định các nền tảng nhạc số đang âm thầm lấp đầy danh sách phát bằng "nhạc tâm trạng" do AI tạo ra và gán tên cho những nghệ sĩ mà chẳng ai tìm được thông tin. Đồng thời, nhạc nền do AI tạo ra ngày càng được sử dụng trong phim ảnh, quảng cáo, trung tâm thương mại, thang máy - nơi con người dần bị thay thế.

Cùng quan điểm, Giáo sư Mathieu Gendreau thuộc Đại học Rowan (New Jersey) cho rằng: "AI xâm nhập ngành âm nhạc và sẽ không biến mất. Điều đó khiến nghệ sĩ càng khó sống bằng nghề". Bản thân nghệ sĩ Sidran cũng thừa nhận anh và nhiều người trong nghề đã chứng kiến lượng công việc giảm rõ rệt từ cuối năm ngoái, với nguyên nhân có thể do sự bùng nổ của AI.

Trên thực tế, công nghệ từng giúp ngành âm nhạc thăng hoa - từ guitar điện, synthesizer đến autotune - nhưng theo Giáo sư George Howard thuộc Học viện âm nhạc Berklee danh tiếng, AI là "một thách thức hoàn toàn khác", có thể "xóa sổ cơ hội sống sót của phần lớn nghệ sĩ".

Ông ví AI như cuộc chơi "một mất, một còn" và hy vọng các tòa án sẽ đứng về phía nghệ sĩ trong những vụ kiện chống lại các mô hình AI học theo phong cách hay giọng hát của họ.