Xuất hiện tình trạng lao động đi làm thời gian ngắn rồi xin hưởng bảo hiểm thất nghiệp

Đại biểu Quốc hội nêu thực trạng nhiều ngành nghề đứng trước nguy cơ thiếu lao động. Xuất hiện tình trạng lao động đi làm thời gian ngắn rồi xin hưởng bảo hiểm thất nghiệp.

Theo đại biểu Nguyễn Thị Thu Thủy (Bình Định), báo cáo của Tổng cục Thống kê cho thấy, có khoảng 33 triệu lao động tự do, chiếm hơn 65% tổng số lao động trong cả nước.

Điều đáng nói, hầu hết lao động phi chính thức không có bảo hiểm xã hội, chiếm tới 97,9%. Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi năm 2024 đã có những quy định ưu tiên việc bảo vệ quyền lợi của người lao động như là đối tượng đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, đối tượng đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Tuy nhiên, theo đại biểu Nguyễn Thị Thu Thủy, đa phần trong số này chưa tiếp cận được các điều kiện về an sinh xã hội, chưa được ký hợp đồng, chưa được tham gia bảo hiểm y tế hay bảo hiểm xã hội.

Nguyên nhân là đặc thù lao động phi chính thức, lao động tự do di chuyển liên tục, chỗ ở không ổn định. Vì vậy, nhiều lao động khó có thể đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Trong điều kiện hoạt động sản xuất, kinh doanh phục hồi, nhiều doanh nghiệp, nhất là ngành dệt may, vẫn đứng trước khó khăn, thiếu lao động do năm 2023 phải thu hẹp sản xuất; lao động về quê hoặc tìm được việc làm mới, không quay trở lại.

"Tình trạng người lao động làm việc thời gian ngắn rồi xin hưởng bảo hiểm thất nghiệp đã gây ra biến động lao động, tăng lực lượng lao động phi chính thức", đại biểu Nguyễn Thị Thu Thủy nêu thực trạng.

Từ thực tế trên, đại biểu Bình Định kiến nghị cần phải có giải pháp cập nhật, quản lý dữ liệu thông tin về lao động phi chính thức. Cơ quan quản lý cần đề ra các giải pháp cụ thể để lao động phi chính thức, nhất là các lao động phi chính thức dịch chuyển tạm thời khi mất việc làm tại thành phố lớn, các doanh nghiệp giải thể hoặc tạm ngừng hoạt động và ngược lại.

"Trên cơ sở đó có sự phân tích và có giải pháp cụ thể, cách tiếp cận về lao động phi chính thức cần được thay đổi theo hướng áp dụng các biện pháp, chính sách hỗ trợ cụ thể, hỗ trợ họ tự nguyện tham gia bảo hiểm xã hội và bảo vệ quyền của họ mà không cần phải chuyển vào khu vực kinh tế chính thức", bà Nguyễn Thị Thu Thủy kiến nghị.

Trong khi đó, đại biểu Dương Khắc Mai (Đắk Nông) cho biết, tốc độ tăng năng suất lao động xã hội sau 3 năm không đạt thì năm 2024 đã đạt và vượt kế hoạch đề ra.

Tuy nhiên, theo đánh giá của Chính phủ thì năng suất lao động và chất lượng lao động, nguồn nhân lực còn nhiều mặt hạn chế, chưa thực sự là động lực, là đột phá để phát triển kinh tế - xã hội, chưa đáp ứng yêu cầu dẫn dắt, phát triển và tái cơ cấu nền kinh tế.

Vì vậy, đại biểu kiến nghị Chính phủ cần tiếp tục quan tâm hơn để phát triển kỹ năng nghề cho người lao động theo quy mô, số lượng và cơ cấu trình độ, kỹ năng nghề hợp lý, nhằm đảm bảo chỉ tiêu này có tốc độ tăng trưởng nhanh và bền vững trong giai đoạn tới.