Đưa thương mại điện tử xuyên biên giới thành đòn bẩy cho xuất khẩu bền vững

Trong bối cảnh kinh tế số toàn cầu, chuyển đổi số và thúc đẩy thương mại điện tử đang là một trong những động lực then chốt giúp Việt Nam hội nhập, nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng thị trường xuất khẩu.

Định hướng này được khẳng định rõ trong Quyết định số 645/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2021-2025. Theo đó, thương mại điện tử được xác định là lĩnh vực tiên phong, ứng dụng công nghệ số để hiện đại hóa hệ thống sản xuất, mô hình phân phối, nâng cao hiệu quả kinh doanh và tạo đà tăng trưởng bền vững cho xuất khẩu.

Tạo môi trường thuận lợi cho thương mại điện tử

Để hiện thực hóa các mục tiêu này, việc hình thành và phát triển một hệ sinh thái thương mại điện tử đồng bộ từ trong nước ra thị trường nước ngoài, từ nhà sản xuất tới kênh phân phối quốc tế một cách hiệu quả là không thể thiếu. Không một doanh nghiệp hay tổ chức đơn lẻ nào có thể tự giải quyết tất cả các khía cạnh đa dạng của thương mại điện tử, từ công nghệ, logistics, tài chính đến chính sách và năng lực tiếp cận thị trường quốc tế.

Do đó, hệ sinh thái thương mại điện tử cần được kiến tạo như một mạng lưới tương tác đa chiều, nơi các thành phần chủ chốt bao gồm cơ quan quản lý, doanh nghiệp cung cấp giải pháp công nghệ, đơn vị sản xuất xuất khẩu, các đơn vị logistics và tài chính, người tiêu dùng… cùng các tổ chức đào tạo, mạng lưới truyền thông cùng tham gia, hỗ trợ và cộng hưởng lẫn nhau, tạo nên một hệ thống mạnh mẽ có khả năng tự điều chỉnh và phát triển bền vững.

Nỗ lực thúc đẩy hệ sinh thái thương mại điện tử bền vững tại Việt Nam đang được Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công thương tích cực triển khai thông qua nhiều chương trình hành động cụ thể.

Các trọng tâm chính bao gồm hoàn thiện thể chế và xây dựng chính sách để tạo môi trường pháp lý thuận lợi, nâng cao năng lực cho doanh nghiệp và cộng đồng bằng các chương trình đào tạo và hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ, phát triển hạ tầng và công nghệ với các giải pháp thanh toán không tiền mặt, logistics thông minh và trí tuệ nhân tạo (AI), cùng với việc đẩy mạnh hợp tác quốc tế và thương mại điện tử xuyên biên giới nhằm tìm kiếm và mở rộng kênh xuất khẩu ra thị trường nước ngoài.

Thời gian tới, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số sẽ tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động thiết thực nhằm tạo môi trường thuận lợi hơn nữa cho sự phát triển của thương mại điện tử. Một trong những sự kiện nổi bật là Diễn đàn Ứng dụng thương mại điện tử và Công nghệ số Việt Nam năm 2025, diễn ra từ ngày 4-6/9/2025 tại Thành phố Hồ Chí Minh, trong khuôn khổ Triển lãm và Sự kiện kết nối chuỗi cung ứng hàng hóa quốc tế Vietnam International Sourcing 2025.

Diễn đàn này được kỳ vọng sẽ là cầu nối quan trọng, tập hợp các chuyên gia, nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp thương mại điện tử, công nghệ số từ nhiều quốc gia để chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và định hướng các giải pháp đột phá cho sự phát triển của thương mại điện tử và kinh tế số Việt Nam trong thời gian tới, tập trung vào 4 lĩnh vực chính bao gồm: Thương mại điện tử, thương mại điện tử xuyên biên giới, vận hành thương mại điện tử; Logistics; Giải pháp công nghệ số cho doanh nghiệp; Giải pháp tài chính số.

Với sự phối hợp của hơn 60 Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài, diễn đàn dự kiến sẽ đón hơn 300 đoàn doanh nghiệp quốc tế đến từ nhiều quốc gia. Các đoàn khách quốc tế đến Việt Nam nhằm tìm kiếm cơ hội hợp tác, nhập khẩu hàng hóa và kết nối đầu tư.

Đặc biệt, diễn đàn sẽ tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt giao thương trực tiếp với các đối tác tiềm năng trong lĩnh vực thương mại điện tử xuyên biên giới, logistics và chuyển giao công nghệ số. Sự hiện diện của đông đảo nhà mua hàng và nhà đầu tư quốc tế hứa hẹn mở ra cơ hội lớn để doanh nghiệp Việt mở rộng thị trường xuất khẩu và tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh.

Đưa thương mại điện tử xuyên biên giới trở thành đòn bẩy tăng trưởng dài hạn

Theo ông Bùi Huy Hoàng, Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển thương mại điện tử và công nghệ số (eComDX), Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công thương, thương mại điện tử toàn cầu không đơn thuần là mở gian hàng mà là cuộc chơi đòi hỏi tư duy từng bước làm chủ chuỗi giá trị số.

Để thương mại điện tử xuyên biên giới trở thành đòn bẩy tăng trưởng dài hạn, doanh nghiệp Việt cần chủ động hơn trong tư duy tiếp cận trực tiếp thị trường quốc tế, thay vì chỉ dựa vào nền tảng sẵn có. Hiện nay, không ít doanh nghiệp Việt vẫn đang loay hoay dừng lại ở việc đưa hàng lên sàn mà thiếu chiến lược bài bản về xây dựng cơ sở dữ liệu, vận hành, marketing và dịch vụ hậu mãi xuyên biên giới.

Từ kinh nghiệm triển khai các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp thời gian qua của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, ông Hoàng cho biết, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa khi bước vào thương mại điện tử quốc tế thường gặp khó khăn về tối ưu vận hành logistics quốc tế, quản trị đơn hàng đa thị trường, và đặc biệt là thiếu dữ liệu về hành vi tiêu dùng từng quốc gia, khu vực hay thị trường cụ thể. Việc thiếu các công cụ đo lường và phân tích chuyên sâu khiến họ dễ bị động trong cạnh tranh.

Do đó, ông Hoàng cho rằng, trong bối cảnh công nghệ phát triển nhanh như hiện nay, các doanh nghiệp Việt cần được hỗ trợ xây dựng năng lực nội tại để tự điều phối, tối ưu và đo lường hiệu quả hoạt động thương mại điện tử xuyên biên giới, thay vì chỉ “tham gia” mà không “làm chủ”.

Để hỗ trợ cho các doanh nghiệp xuất khẩu, hiện tại có nhiều đối tác vận hành thương mại điện tử quốc tế đã và đang làm việc với Trung tâm eComdx để trao đổi thí điểm các mô hình xuất khẩu hàng hóa qua thương mại điện tử, đồng thời từng bước mở rộng phạm vi cho các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam trong thời gian tới.

Diễn đàn Ứng dụng thương mại điện tử và công nghệ số 2025 tới đây, theo đại diện Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, không chỉ là nơi cập nhật công nghệ, để các doanh nghiệp đối thoại với chuyên gia còn là diễn đàn quan trọng để các doanh nghiệp kết nối hợp tác kinh doanh, phát triển giải pháp cũng như cơ hội cho các doanh nghiệp công nghệ trong nước gọi vốn đầu tư từ các quỹ đầu tư nước ngoài.

Diễn đàn đồng thời là cơ hội thiết thực để các doanh nghiệp nắm bắt xu hướng, kết nối và tìm kiếm giải pháp phát triển trong kỷ nguyên số. Các doanh nghiệp quan tâm đến việc tham gia, tìm kiếm cơ hội hợp tác hoặc cần được tư vấn chuyên sâu có thể đăng ký với Ban Tổ chức tại địa chỉ https://go.ecomdx.com/dangkyDN để nhận được hỗ trợ chi tiết và tối ưu hóa lợi ích từ sự kiện.