Cần quan tâm xây dựng vùng an toàn dịch bệnh

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và gia tăng giao lưu thương mại, dịch bệnh động vật trên cạn như cúm gia cầm, bệnh dại, dịch tả lợn châu Phi… tiếp tục đe dọa an ninh lương thực và sức khỏe cộng đồng, việc xây dựng vùng an toàn dịch bệnh động vật là giải pháp chiến lược, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển nông nghiệp bền vững, bảo vệ sinh kế người dân.

Toàn tỉnh hiện có 1.244 trang trại theo quy mô của Luật Chăn nuôi, 9 doanh nghiệp chăn nuôi lớn, 56 HTX có hoạt động chăn nuôi, 61 cơ sở đã được cấp chứng nhận VietGAP. Cùng với đó là gần 20.300 hộ chăn nuôi nông hộ. Những năm qua, ngành chăn nuôi của tỉnh có tiềm năng phát triển, đóng góp không nhỏ vào cơ cấu kinh tế và đảm bảo an sinh xã hội. Đến thời điểm này, đàn trâu đạt trên 24.000 con, đàn bò đạt gần 24.200 con, đàn lợn đạt trên 269.000 con, đàn gia cầm đạt gần 5,7 triệu con, tổng sản lượng thịt hơi các loại đạt trên 102.900 tấn.

Tuy nhiên, nguy cơ dịch bệnh luôn thường trực trên các đàn gia súc, gia cầm đã gây ra những thiệt hại nặng nề về kinh tế cho người chăn nuôi, ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng thực phẩm và tiềm ẩn nguy cơ lây lan sang người. Thống kê từ năm 2020 đến nay, toàn tỉnh đã xảy ra 223 ổ dịch gia súc, gia cầm với số gia súc, gia cầm mắc bệnh, chết, hủy lên tới trên 70.500 con. Trong đó: Bệnh cúm gia cầm có 17 ổ dịch tại 15 xã, phường của 7 địa phương với số gia cầm chết, tiêu hủy là gần 65.000 con; dịch tả lợn châu Phi lên tới 126 ổ dịch tại 12 địa phương với số lợn chết, tiêu hủy là gần 5.500 con; bệnh viêm da nổi cục là 44 ổ dịch tại 44 xã của 10 huyện với số chết, hủy là 62 con; bệnh dại chó, mèo là 30 ổ dịch trong đó có 5 trường hợp tử vong do bệnh dại gây ra…

Nguyên nhân chính là do công tác phòng chống dịch bệnh động vật vẫn còn tồn tại một số hạn chế và thách thức như: Hệ thống giám sát, cảnh báo dịch bệnh chưa thực sự đồng bộ và hiệu quả; công tác quản lý chăn nuôi nhỏ lẻ, hộ gia đình còn nhiều bất cập, khó kiểm soát dịch bệnh; ý thức chấp hành các quy định về phòng chống dịch bệnh của một bộ phận người chăn nuôi còn hạn chế; nguồn lực đầu tư cho công tác thú y, phòng chống dịch bệnh còn chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế; biến đổi khí hậu và giao thương quốc tế ngày càng gia tăng nguy cơ xuất hiện các dịch bệnh mới, nguy hiểm.

Trước thực trạng trên, việc xây dựng vùng an toàn dịch bệnh động vật trên cạn không chỉ là giải pháp cấp bách để phòng chống dịch bệnh hiệu quả mà còn mang lại nhiều lợi ích to lớn trong việc đảm bảo năng suất và chất lượng sản phẩm chăn nuôi, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học, nâng cao giá trị gia tăng. Đồng thời, ngăn chặn nguy cơ lây lan các bệnh truyền nhiễm từ động vật sang người; khuyến khích đầu tư vào chăn nuôi quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao, thân thiện với môi trường. Sản phẩm chăn nuôi từ vùng an toàn dịch bệnh sẽ có lợi thế cạnh tranh trên thị trường, phục vụ thiết thực khách du lịch trên địa bàn và mở ra cơ hội xuất khẩu, tăng thu nhập cho người chăn nuôi. Đặc biệt là tạo niềm tin cho các nhà đầu tư vào tiềm năng phát triển của ngành chăn nuôi Quảng Ninh.

Tính đến thời điểm này, Chi cục Chăn nuôi và Thú y (Sở NN&MT) đã chủ động xây dựng 1 vùng an toàn dịch bệnh dại (phường Nam Khê, TP Uông Bí), 4 vùng cúm gia cầm, Niu-Cát-Xơn (xã Quảng Tân huyện Đầm Hà và Hà Lâu, Phong Dụ, Điền Xá của huyện Tiên Yên). Mục tiêu đặt ra là từ năm 2026-2030, các cơ sở, vùng an toàn dịch bệnh tiếp tục được duy trì, có 10 đơn vị cấp xã xây dựng và triển khai các chương trình, kế hoạch giám sát bệnh lở mồm long móng, cúm gia cầm và Niu-cát-xơn tiến tới được công nhận an toàn dịch bệnh. Đối với bệnh dại, đến hết năm 2025 có 5 vùng được công nhận an toàn dịch bệnh dại; từ năm 2026-2030 các vùng đã được công nhận tiếp tục được duy trì, có 50% các phường, xã của Hạ Long, Uông Bí được công nhận vùng an toàn dịch bệnh dại.

Bà Chu Thị Thu Thủy, Trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y (Sở NN&MT), cho biết: Để thực hiện được mục tiêu nói trên, các cơ quan chức năng của tỉnh cần sớm có cơ chế chính sách đặc thù của tỉnh về xây dựng vùng an toàn dịch bệnh; tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, kỹ thuật cho hệ thống thú y các cấp, đảm bảo đủ năng lực giám sát, chẩn đoán, xét nghiệm và xử lý dịch bệnh kịp thời, hiệu quả; xây dựng và triển khai hệ thống giám sát dịch bệnh chủ động, toàn diện trên địa bàn tỉnh; ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác giám sát, cảnh báo dịch bệnh. Đồng thời cần phải kiểm soát nghiêm ngặt việc vận chuyển động vật và sản phẩm động vật, đảm bảo có nguồn gốc rõ ràng, được kiểm dịch đầy đủ; quy hoạch và quản lý chặt chẽ các cơ sở giết mổ tập trung, đảm bảo vệ sinh thú y và ATTP. Đặc biệt, cần phải xác định các vùng ưu tiên để xây dựng vùng an toàn dịch bệnh đối với các loại vật nuôi chủ lực của tỉnh và hỗ trợ các cơ sở chăn nuôi xây dựng và duy trì các điều kiện đảm bảo an toàn dịch bệnh theo tiêu chuẩn quy định.