3 nguyên nhân chính gây thiếu hụt canxi và cách phòng ngừa

Canxi là một trong những khoáng chất thiết yếu, giữ vai trò quan trọng trong việc xây dựng và duy trì hệ xương, răng chắc khỏe. Đồng thời, khoáng chất này cũng tham gia vào nhiều chức năng sinh lý quan trọng như dẫn truyền thần kinh, co cơ, đông máu và điều hòa hoạt động tim mạch.

Tuy nhiên, tình trạng thiếu canxi ngày càng phổ biến và âm thầm gây ra nhiều hệ lụy cho sức khỏe, đặc biệt ở người cao tuổi, phụ nữ mang thai, trẻ em và người mắc bệnh mạn tính. Dưới đây là những nguyên nhân chính dẫn đến thiếu hụt canxi cùng các khuyến nghị giúp phòng ngừa hiệu quả.

1. Chế độ ăn uống thiếu cân đối

Nguồn cung cấp canxi chủ yếu đến từ thực phẩm hằng ngày. Tuy nhiên, chế độ ăn đơn điệu, nghèo vi chất, hoặc kiêng khem quá mức có thể khiến cơ thể không được cung cấp đủ lượng canxi cần thiết. Các nhóm đối tượng có nguy cơ cao bao gồm người ăn chay trường, người ăn kiêng không khoa học, trẻ nhỏ biếng ăn và người lớn tuổi.

Khuyến nghị:

- Ưu tiên bổ sung các thực phẩm giàu canxi như sữa, chế phẩm từ sữa, đậu phụ, hải sản (đặc biệt là cá nhỏ ăn nguyên xương), các loại hạt như mè, hạnh nhân, rau lá xanh đậm và tảo biển.

- Đảm bảo bữa ăn cân đối, đa dạng thực phẩm và hạn chế tình trạng bỏ bữa.

- Đối với người không dung nạp lactose, có thể sử dụng sữa không chứa lactose, sữa hạt bổ sung canxi hoặc thực phẩm chức năng theo chỉ định của chuyên gia y tế.

2. Lối sống không lành mạnh

Nhiều thói quen sinh hoạt hiện đại góp phần đẩy nhanh quá trình mất canxi qua nước tiểu và phân, ảnh hưởng trực tiếp đến mật độ xương. Trong đó, hút thuốc, uống rượu bia, tiêu thụ quá mức cà phê, nước ngọt có ga và lười vận động là những tác nhân đáng lưu ý.

Khuyến nghị:

- Duy trì vận động thường xuyên, đặc biệt là các bài tập chịu trọng lượng cơ thể như đi bộ, chạy bộ, nhảy dây, khiêu vũ… giúp tăng mật độ xương.

- Hạn chế hút thuốc, rượu bia và kiểm soát lượng caffeine nạp vào cơ thể.

- Tăng cường tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vào buổi sáng sớm hoặc chiều muộn (15–30 phút/ngày) nhằm hỗ trợ quá trình tổng hợp vitamin D, yếu tố then chốt trong việc hấp thụ canxi từ ruột.

3. Yếu tố sinh lý và bệnh lý gây thiếu canxi

Một số đối tượng có nhu cầu canxi cao hơn bình thường hoặc gặp khó khăn trong quá trình hấp thụ cũng dễ rơi vào tình trạng thiếu hụt, cụ thể:

- Người cao tuổi: Quá trình lão hóa làm giảm hấp thu canxi và khả năng tổng hợp vitamin D từ da.

- Phụ nữ mang thai, cho con bú: Nhu cầu canxi tăng để đáp ứng cho sự phát triển của thai nhi và tạo sữa.

- Người mắc bệnh mạn tính: Các bệnh lý tiêu hóa, gan, thận có thể cản trở hấp thu hoặc làm tăng đào thải canxi.

Khuyến nghị:

- Bổ sung lượng canxi phù hợp theo từng giai đoạn: Người lớn tuổi và phụ nữ mang thai cần khoảng 1000 - 1300mg canxi mỗi ngày.

- Điều trị kịp thời các bệnh lý ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ canxi.

- Cân nhắc sử dụng thêm men vi sinh, vitamin D hoặc các sản phẩm bổ sung canxi dưới sự hướng dẫn của chuyên gia y tế, tránh nguy cơ thừa canxi gây lắng đọng hoặc sỏi thận.

4. Chủ động bảo vệ sức khỏe xương sớm nhất khi có thể

Thiếu canxi không chỉ là vấn đề dinh dưỡng đơn thuần mà còn là chỉ báo cho thấy cần điều chỉnh lối sống, chế độ ăn và cách chăm sóc sức khỏe toàn diện hơn.

Mỗi người cần xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý, duy trì vận động đều đặn và theo dõi sức khỏe định kỳ, đặc biệt là ở các giai đoạn nhạy cảm như tuổi dậy thì, thai kỳ, mãn kinh hay khi có bệnh nền.

Việc đo mật độ xương và tham khảo ý kiến từ bác sĩ chuyên khoa sẽ giúp sớm phát hiện và điều chỉnh kịp thời tình trạng thiếu hụt canxi, từ đó góp phần duy trì chất lượng sống và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm như loãng xương, gãy xương.