Cuốn sách ảnh về đình Trà Cổ - Một tài liệu hữu ích

Cuốn sách ảnh “Di tích kiến trúc nghệ thuật đình Trà Cổ” do Bảo tàng Quảng Ninh vừa biên soạn không chỉ cung cấp cho người xem cái nhìn trực quan mà còn giới thiệu nhiều thông tin độc đáo về một di tích quốc gia đặc biệt ở vùng biên giới.

Đình Trà Cổ toạ lạc ở khu Nam Thọ, phường Móng Cái 1, cách mũi Sa Vĩ 6km, cách biên giới Việt -  Trung khoảng 4km theo đường chim bay, được xây từ thời Hậu Lê, là công trình đình làng lớn nhất ở vùng biên giới với cấu trúc truyền thống mang đậm nét kiến trúc của một ngôi đình làng Việt điển hình. Với những giá trị đặc biệt về di tích và lễ hội, đình Trà Cổ là một di tích phức hợp, một di sản văn hóa bao gồm những giá trị vật thể và phi vật thể được công nhận ở cấp quốc gia.

Sách “Di tích kiến trúc nghệ thuật đình Trà Cổ” dày 164 trang, khổ 23x23,5cm do Nhà Xuất bản Thông tin và Truyền thông ấn hành. Làm một cuốn sách khổ lớn dày đến gần 200 trang cả bìa lại chỉ nói về một di tích là việc làm rất khó. Tuy nhiên, những người biên soạn đã vượt qua được sự thử thách này bằng cách đi vào từng chi tiết cụ thể theo kiểu “chẻ sợi tóc ra làm tư”. Và việc quyết định làm sách ảnh, thay vì sách chữ cũng là hướng đi đúng đắn trong việc tháo gỡ khó khăn nói trên. Nếu chỉ là sách chữ thì việc diễn giải những nội dung kiến trúc nghệ thuật đặc sắc trong từng chi tiết của ngôi đình sẽ khó mà đạt được hiệu quả thông tin cao.

Ngoài phần mở đầu và tài liệu tham khảo, sách được bố cục làm 7 phần: Phần 1 giới thiệu lịch sử vùng đất và tên gọi; phần 2 giới thiệu không gian kiến trúc, bố cục, kết cấu kiến trúc đặc sắc của đình Trà Cổ; phần 3 giới thiệu nghệ thuật điêu khắc, trang trí đình Trà Cổ; phần 4 gồm hình ảnh về những hiện vật, đồ thờ tự trong đình; phần 5 giới thiệu hệ thống hoành phi, câu đối bên trong và bên ngoài đình; phần 6 là hình ảnh về lễ hội đình Trà Cổ; phần 7 giới thiệu hình ảnh, bản phiên âm, dịch nghĩa hệ thống sắc phong cho các vị thần được thờ ở đình Trà Cổ.

Cuốn sách được trình bày trang nhã, bắt mắt với nhiều hình ảnh 3D giúp người xem dễ hình dung các không gian tổng quan của đình. Những người biên soạn sách cũng đã sưu tầm được nhiều hình ảnh quý về đình Trà Cổ, về vùng đất Hải Ninh trong lịch sử. Nhiều hình ảnh mới được chụp từ ống kính góc rộng, hoặc từ flycam tạo ra ấn tượng thị giác tốt hơn so với những hình ảnh thường thấy.

Những thông tin đi kèm với hình ảnh được trình bày ngắn gọn, cô đọng, bổ sung đầy đủ cho người xem. Nhiều thông tin là văn tự chữ Hán đã được phiên âm, dịch nghĩa cụ thể, đầy đủ, dễ tiếp cận. Sách còn giới thiệu nhiều câu ca dao, dân ca, hát nhà tơ, hát - múa cửa đình được sưu tầm ở vùng đất Trà Cổ.

Ông Đỗ Quyết Tiến, Giám đốc Bảo tàng tỉnh, cho biết: Đây là cuốn sách hướng đến kỷ niệm 65 năm thành lập Bảo tàng tỉnh Quảng Ninh 2/9 (1960-2025) và kỷ niệm 62 năm Ngày thành lập tỉnh Quảng Ninh 30/10 (1963-2025) và hướng tới chào mừng Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV. Bảo tàng tỉnh Quảng Ninh tổ chức biên soạn và xuất bản cuốn sách ảnh “Di tích kiến trúc - nghệ thuật đình Trà Cổ” với mong muốn mang đến cho bạn đọc một góc nhìn chân thực, rõ nét về một Di sản quốc gia đặc biệt, một cột mốc văn hóa tại vùng biên cương phía Đông Bắc của Tổ quốc.

Tuy nhiên, dù là “ngọc còn có vết”, đúng như lời của ban biên soạn trong phần giới thiệu sách “trong quá trình biên soạn, sẽ không tránh khỏi nhầm lẫn, thiếu sót. Chúng tôi mong muốn nhận được những nhận xét, góp ý của bạn đọc về những điều cần sửa chữa, bổ sung để lần tái bản tới cuốn sách sẽ được hoàn thiện hơn”. Sách chú trọng nhiều hơn đến giá trị di sản vật thể cho nên ở những nội dung phi vật thể, trích dẫn ca dao có những câu chưa thật chuẩn. Phần lễ hội hơi ngắn và mất cân đối so với các phần khác trong sách, dù cho lễ hội đình Trà Cổ đã được công nhận là di sản văn hoá phi vật thể quốc gia. Và hơn nữa, phần lễ hội diễn ra nhiều hoạt động trong đình vẫn góp phần tôn vinh được hình ảnh kiến trúc nghệ thuật của đình. Cũng vì dung lượng ngắn nên ở phần này, ảnh trình bày đơn điệu, lặp lại. Thêm nữa, ảnh lễ hội là ảnh được khai thác, có tác giả nhưng chưa được dẫn nguồn. Hy vọng, trong lần tái bản sau, những khiếm khuyết nhỏ này sẽ được sửa để cuốn sách hoàn thiện hơn.